Circo – creating business through circulair design

Bedrijven in de bebouwde omgeving worden uitgedaagd om mee te denken aan een duurzame wereld. Wij merken dit onder andere aan de verandering in de wetgeving en duurzame oplossingen die onze leveranciers toepassen bij hun producten. Ook zien wij steeds vaker dat vanuit opdrachtgevers de wens ontstaat om een duurzaam, en zelfs circulair gebouw, te ontwikkelen. Met inmiddels drie noemenswaardige circulaire projecten zijn wij goed op weg om onze bouwkundige kennis op het gebied van circulair bouwen te vergroten. Geïnspireerd door de mogelijkheden die circulair bouwen biedt, ontstond de ambitie om binnen bureau bos een circulair karakter te ontwikkelen, die wij kunnen toepassen in élk project die wij aannemen. Door mee te doen met de CIRCO-track, konden wij in drie fases een circulair businessmodel ontwikkelen; Initiate, Ideate en Implement. Hieronder leggen wij uit wat wij hebben gedaan en wat het resultaat hiervan is. 

Initiate 

Voor de eerste bijeenkomst moesten wij ons melden bij de Impact Hub in Amsterdam. Wij kregen de opdracht te beginnen bij het begin, het in beeld brengen van de huidige, veelal lineaire, procesketen in de bouw. Wij richtten hier ons op utiliteitsgebouwen, zoals zorg- en onderwijsgebouwen. De keten start bij dit soort projecten bij de overheid, die de projecten financiert of via wetgeving nieuwe eisen stelt. De zorg- of onderwijsorganisaties gaan hier vervolgens mee aan de slag en selecteren ons als architect om het plan uit te werken. Het gebouw wordt vervolgens opgeleverd en het einde van deze keten is de sloop van het gebouw. Dit is in het kort de keten. De tweede opdracht was dat wij moesten aangeven waar in de keten waarde vernietiging plaatsvindt. Oei, dat is op best veel plekken. 

Op de plekken waar waarde vernietiging plaatsvindt, bedachten wij kansen om dit op een circulaire manier op te lossen. Deze kansen moesten beoordeeld worden op economische- en ecologische impact. 

Al snel kwam er een top drie naar boven, die zowel economisch als ecologisch goed scoorde. Deze drie kansen moesten opnieuw geanalyseerd worden op basis van de ‘business fit’, oftewel, past dit bij ons bedrijf en kunnen wij dit ook. Aan de hand van de onderstaande smileys beoordeelde wij de kansen.  

Daarna was de opdracht simpel: “Selecteer een van de kansen voor het vervolg van de CIRCO-track.” Maar een architectenbureau uit Bunschoten, eigenwijs en ambitieus, koos ervoor om gewoon met alle drie verder te gaan en zelfs nog een vierde mee te smokkelen. Dit hebben wij als volgt omschreven in onze ambitie statement: 

“Wij zien een kans om (1) oude opdrachtgevers te benaderen en om proactief verbeteringen voor te stellen, zodat in de toekomst grote ingrepen voorkomen kunnen worden. Wij zien een kans om (2) huidige opdrachtgevers aan ons te binden, door bij lopende projecten een standaard een MJOP aan te bieden. Wij zien een kans om (3) ons verder te ontwikkelen als circulariteitsexpert en dit te communiceren naar toekomstige opdrachtgevers. Dit kunnen wij versterken door (4) allianties aan te gaan met bijvoorbeeld onderzoekers, oogsters, circulaire bouwers.” 

Ideate 

Voor de tweede sessie hebben wij iedereen uitgenodigd bij ons op kantoor, Zuivelfabriek Eemlandia, in Bunschoten. Een mooie manier om met elkaar over circulariteit te praten in een gebouw die vanuit die ambitie volledig gerestaureerd is, een ideaal praktijkvoorbeeld. Na een algemene opening in het auditorium, gingen wij in groepen uiteen om ons idee in een businessmodel te gieten. 

Om dit te doen besloten wij ons te focussen op de eerste kans uit onze ambitie statement en de levenscyclus van een gebouw als basis te nemen. Wij kwamen erachter dat wij, als je globaal naar de levenscyclus kijkt, op 3 plekken aanwezig zijn.

1. Tijdens de ontwerp- en bouwfase tot en met oplevering.
2. De eerste grote mankementen ontstaan in de functionaliteit en/of in de kwaliteit van de installaties.
3. Wanneer de keuze wordt gemaakt om te renoveren.  

Het viel ons op dat in de levenscyclus van een gebouw onze rol daarin best passief kan zijn. Wij komen vaak pas aan tafel als er al gebreken zijn. Al snel formuleerde wij een nieuwe specifiekere ambitie voor deze kans, gebaseerd op de Golden Circle, van Simon Sinek:  

“Wij geloven in de kwaliteit van bestaand vastgoed, doormiddel van co creaties, onderzoek en 5-jaarlijkse scans monitoren wij deze kwaliteit en zijn wij grote renovaties en onderhoud voor of kunnen wij hier proactief op acteren.  Wij zijn in staat installatietechnisch en bouwkundig advies te geven met nieuwe ontwerpvoorstellen etc.” 

Dit wilden wij verder uitwerken, want welke vragen moeten wij dan stellen bij 5 jaar na oplevering, na 10 jaar na oplevering, 15 jaar… enzovoorts. Al pratende werden wij enthousiast en realiseerde we dat wij hierdoor een manier hebben om de levensduur van een gebouw te verlengen of zelfs sloop in het geheel te voorkomen, door eerder al over renovatie na te denken. 

Implement 

De derde sessie vond weer plaats in Amsterdam en had als doel het businessmodel uit te werken naar concrete acties. Wij dachten na over welke acties wij kunnen toevoegen aan onze service en hoe wij daarvoor het bedrijf aanvullend moeten organiseren. Ondanks dat wij de vorige sessie ons richtte op een van de kansen, formuleerden wij nu ook acties voor de andere kansen van onze ambitie statement. Deze acties konden wij aan elkaar koppelen om een globale lange termijnstrategie te bedenken. Wij moesten de acties uiteenzetten op basis van het hieronder staande model. Groot voordeel, wij kunnen best veel al zelf oppakken en dus ook snel handelen! 

Vervolgens koppelden wij de acties aan factoren, en plaatsen wij dit in een nieuw schema met op de x-as korte termijn en lange termijn en op de y-as hoog belang en laag belang.  

Het was een hele klus met in totaal drie intensieve sessie, maar wij zijn erg blij met het resultaat. Tot slot mochten wij dit pitchen aan de andere deelnemers, de opdracht was weer simpel: “kort en krachtig”. Deze keer luisterde we wel. Ons uitgangspunt was een pitch aan toekomstige opdrachtgevers na het zetten van een aantal stappen in onze lange termijnstrategie.  

“Gebouw eigenaren zien hun gebouw vaak als een verouderd object dat niet meer voldoet aan hun eisen en willen daardoor al snel slopen en nieuwbouw. Dat is eigenlijk niet meer van deze tijd. 

Wij zijn bureau bos, architectenbureau en initiatiefnemer van het circulair theater. Door onze ervaring in circulaire projecten en de brede kennis die wij op doen in het circulair theater zien wij heel veel mogelijkheden om huidig vastgoed te kunnen hergebruiken en waarde vast te maken. 

Wij willen uw gebouw in vijfjaarlijkse gesprekken kunnen evalueren en toetsen op uw gebruiksvisie en de huidige ontwikkelingen.  

Wij kunnen doormiddel van de partners van het circulair theater, nieuwe kennis en technologieën toepassen en passend advies geven voor uw gebouw. Uw kunt daarnaast ook zelf lid worden van het circulair theater en leren van de kennis die wij delen en meeprofiteren van het diverse netwerk. 

Wij hopen op deze manier dat wij samen kunnen leren en in de toekomst uw gebouw niet meer hoeven te slopen, maar kunnen hergebruiken.”